چکیده
تشکیل دیوان کیفری بین المللی مهمترین و جدیدترین دستاورد کشورهای جهان حول بنا کردن یک ضمانت اجرای کارآمد برای مجرمان جرم های مهم بین المللی است. دیوان حاصل تلاش چشمگیر کمیسیون حقوق بین الملل و تجربه عملی دادگاه ویژه یوگسلاوی و رواندا است. مجمع عمومی سازمان ملل از سال 1989 تلاش های خود را در تشکیل این دیوان آغاز کرد تا سرانجام در 17 ژوئیه 1998 در کنفرانس رم 120 کشور از 160 کشور شرکت کننده به پیش نویس اساسنامه دیوان رای مثبت دادند.اساسنامه تا 31 دسامبر 2000 در نزد سازمان ملل برای امضاء دولت ها مفتوح بود. بسیاری از کشورها به دیوان ملحق شدند. جمهوری اسلامی ایران در روز 31 دسامبر 2000 اساسنامه را امضاء نمود اما هنوز آن را به تصویب نرساند و در پی بررسی مزایا و معایب الحاق به این دیوان بین المللی است، که ما در این تحقیق به مهمترین موانع حقوقی ماهوی و شکلی الحاق جمهوری اسلامی ایران به این دیوان کیفری بین المللی که عموما موانعی با ریشه های فقهی است اشاره کرده و راه حل های پیش رو برای الحاق ایران به دیوان را بر خواهیم شمرد.
در نهایت برای الحاق به دیوان کیفری بین المللی دو راه بیشتر پیش روی ما قرار ندارد یا باید فکر الحاق به دیوان را از سر خارج کرد که منجر به انزوای شدیدتر سیاسی جمهوری اسلامی ایران در عرصه بین الملل خواهد شد یا باید با گروه اقلیت همراهی کرد و معتقد بر این بود که باید در حوزه های علمیه مراکزی برای استنباط گسترده از فقه دایر شوداما به نظر می رسد که بین حقوق بین الملل معاصر و بعضی از مسلمات فقه شیعه تعارضات آشتی ناپذیری وجود دارد و برای حل این تعارض حقوقدانان و فقهای شیعه الزاما باید فقه را قربانی اصل مصلحت کنند و از مجرای مجمع تشخیص مصلحت نظام عبور کنند. نهادی که نمی تواند توجیهی فقهی مطابق با مسلمات فقه شیعه داشته باشد. زیرا تمامی فقهای شیعه به بطلان عمل به قاعده استصلاح معتقد و به کار بردن آن را در استنباط احکام حرام می دانند نهایتا حکم این خواهد بود که الحاق جمهوری اسلامی ایران به دیوان کیفری بین المللی در جهان معاصر امری است واجب اما به قیمت قربانی کردن مسلمات فقه شیعه.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده………………………………………………………………………………………………………………………… ر
مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………. 1
الف) اهمیت تحقیق……………………………………………………………………………………………………….. 3
ب) اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………………………………. 3
ج) پرسشهای تحقیق……………………………………………………………………………………………………… 3
د) فرضیه های تحقیق…………………………………………………………………………………………………….. 4
و) روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………. 4
ی) سازماندهی تحقیق…………………………………………………………………………………………………….. 4
فصل نخست:مفاهیم، پیشینه وتحولات دیوان کیفری بین المللی ودرآمدی بر اصول حاکم بر معاهدات در حقوق ایران………………………………………………………………………………………………………………………………… 5
مبحث نخست : مفاهیم وتحولات دیوان……………………………………………………………………………… 5
گفتار نخست.واژه شناسی………………………………………………………………………………………………… 5
گفتار دوم.تحولات بین المللی دیوان………………………………………………………………………………….. 6
الف)محاکم بین المللی خاص:………………………………………………………………………………………….. 6
1?دادگاه نورنبرگ:………………………………………………………………………………………………………….. 8
2?دادگاه توکیو………………………………………………………………………………………………………………. 8
3?دادگاه یوگسلاوی سابق………………………………………………………………………………………………… 9
فهرست مطالب
عنوان صفحه
4? دادگاه رواندا…………………………………………………………………………………………………………….. 9
ب) تلاش ها و تصمیمات مجمع عمومی در تشکیل دیوان…………………………………………………….. 10
مبحث دوم: اصول حاکم بر معاهدات در جمهوری اسلامی ایران……………………………………………… 14
گفتار نخست: اصل وفای به تعهدات حتی با دشمنان……………………………………………………………. 15
الف. وفای به عهد و مشکل قاعده رکون در اساسنامه دیوان……………………………………………………. 17
ب. ضمانت اجرای عدم اجرای عهد در اساسنامه دیوان کیفری بین المللی…………………………………. 18
گفتار دوم: منع پذیرش معاهدات و قراردادهایی که با فریب همراه باشد……………………………………. 19
الف. سوء استفاده آمریکا از مقررات اساسنامه دیوان کیفری بین المللی……………………………………… 19
ب. ماهیت ماده 27 اساسنامه دیوان کیفری بین المللی…………………………………………………………… 21
گفتار سوم: رعایت قاعده نفی سبیل………………………………………………………………………………….. 22
الف.صلاحیت تکمیلی دیوان………………………………………………………………………………………….. 24
ب) نقض قاعده نفی سبیل در صلاحیت تکمیلی…………………………………………………………………. 25
فصل دوم: تعارض ماهوی مقررات اساسنامه با قوانین جزایی ایران………………………………………. 27
مبحث نخست : در تعریف جرایم……………………………………………………………………………………. 27
گفتارنخست: در قبال بزه نسل کشی…………………………………………………………………………………. 28
گفتاردوم: در قبال بزه جنایت علیه بشریت…………………………………………………………………………. 29
گفتارسوم: در قبال بزه جنایت جنگی………………………………………………………………………………… 32
فهرست مطالب
عنوان صفحه
گفتارچهارم: در قبال بزه تجاوز……………………………………………………………………………………….. 40
مبحث دوم : درتعیین مجازات ها…………………………………………………………………………………….. 41
گفتار نخست: نظام تعیین مجازات ها در اساسنامه دیوان………………………………………………………… 41
گفتاردوم: نظام تعیین مجازات ها در قوانین جزایی ایران……………………………………………………….. 42
مبحث سوم : درسن مسئولیت کیفری………………………………………………………………………………… 43
گفتار نخست: سن مسئولیت کیفری در اساسنامه دیوان………………………………………………………….. 44
گفتاردوم: سن مسئولیت کیفری در قوانین جزایی ایران………………………………………………………….. 44
فصل سوم: تعارضات شکلی…………………………………………………………………………………………. 25
مبحث نخست :هزینه های سنگین دیوان……………………………………………………………………………. 46
مبحث دوم : مانع ناشی از تفاوت شرایط قضاوت……………………………………………………………….. 47
گفتار اول: شرایط قضات درقوانین داخلی ایران و اسلام……………………………………………………….. 48
الف)بلوغ…………………………………………………………………………………………………………………… 49
ب)عقل…………………………………………………………………………………………………………………….. 50
ج)ایمان…………………………………………………………………………………………………………………….. 51
د)عدالت…………………………………………………………………………………………………………………… 52
هـ) علم و اجتهاد………………………………………………………………………………………………………… 54
1?اجتهاد مطلق……………………………………………………………………………………………………………. 57
فهرست مطالب
عنوان صفحه
2.اجتهادمتجزی…………………………………………………………………………………………………………… 57
و)ذکورت و اجتهاد زنان……………………………………………………………………………………………….. 58
ز)طهارت مولد……………………………………………………………………………………………………………. 62
ی)اسلام……………………………………………………………………………………………………………………. 63
گفتار دوم: شرایط قضات در اساسنامه دیوان………………………………………………………………………. 63
گفتار سوم: مشکلات ناشی از قضاوت زنان دردیوان کیفری بین المللی…………………………………….. 66
مبحث سوم : موانع ناشی از پذیرش اسناد جهانی…………………………………………………………………. 66
گفتار نخست. برتری حقوق جهانی بشر بر حقوق داخلی مطابق اساسنامه دیوان………………………….. 67
گفتار دوم.تعارضات اسناد جهانی حقوق بشر با قوانین داخلی………………………………………………… 70
الف: تعارضات میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی با قوانین داخلی…………………………………… 71
ب:تعارضات کنوانسیون منع شکنجه با قوانین داخلی…………………………………………………………….. 71
ج:تعارضات کنوانسیون بین المللی حقوق اطفال با قوانین داخلی……………………………………………… 72
د:تعارضات کنوانسیون رفع هر گونه تبعیض علیه زنان با قوانین داخلی……………………………………… 72
نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………… 74
پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………………. 76
فهرست منابع……………………………………………………………………………………………………………… 79?
- ۹۶/۰۸/۰۱